Wrażliwość, przyjaźń, inteligencja… kobiecość – zapowiedź spektaklu „Genialna przyjaciółka” ze Starego Teatru

Gdyby ktoś zadał mi pytanie o to, którego ze współczesnych autorów bądź autorek można uznać za najbardziej tajemniczą osobistość, zdecydowanie wymieniłabym nazwisko Eleny Ferrante. Jest to bowiem postać, której prawdziwej tożsamości nie znamy. Co więcej – nie jesteśmy nawet pewni tego, czy mamy do czynienia z autorką, autorem, czy może grupą autorów. Mimo (choć może – przede wszystkim) tej zagadkowej aury, powieści Ferrante są wyjątkowo popularne, trafiają do wielu czytelników zarówno we Włoszech (gdzie powstają), w Polsce, jak i na świecie. Jedną z książek, na które uwagę zwróciła reżyserka Ewelina Marciniak, jest głośna „Genialna przyjaciółka”, której adaptację sceniczną już od 17 marca można oglądać na Scenie Kameralnej Starego Teatru.

Genialna przyjaciółka to czuła opowieść relacji Eleny i Lily, za pomocą której Ferrante w finezyjny i intymny sposób ukazuje naturę kobiecości, kobiecą wrażliwość. Sześćdziesięcioletnia Elena dowiaduje się o zaginięciu swojej przyjaciółki z dzieciństwa – Lily i przypuszcza, że mogła ona zrealizować swoje pragnienie zniknięcia z tego świata. Sytuacja ta staje się dla kobiety pretekstem do tego, by opowiedzieć czytelnikom (choć w przypadku spektaklu – widzom) ich wspólną, niezwykłą historię.

Bohaterki są zupełnie od siebie różne – Elena to ta introwertyczna, konformistyczna, ale też dążąca do celu, natomiast Lila – wyzywająca, dumna i nieprzewidywalna. Obie dorastają w ubogiej dzielnicy Neapolu w latach pięćdziesiątych i muszę przyznać, że mnie już samo to dostatecznie zachęca do odwiedzenia Starego Teatru. Elena ma możliwość kształcenia się, natomiast Lila musi w młodym wieku podjąć decyzję o małżeństwie. Wspólnie, mimo wszelkich różnic, przez całe życie próbują się przeciwstawić rzeczywistości, w której przyszło im żyć. Rzeczywistości zdominowanej przez biedę, ciemnotę i przemoc. Rzeczywistości, na którą godzą się mężczyźni. Chcą żyć inaczej, lepiej niż ich matki, ciotki i kuzynki. W tym celu postanawiają przyjąć pewne całkowicie od siebie odmienne strategie. Czy im się to uda?

Istotną rolę odgrywają w spektaklu także rzeczy, rekwizyty, mające rozmaite znaczenia – jedne bardziej sentymentalne (jak chociażby porzucone lalki, pożyczone książki, niebieskie zakładki), inne zaś obiecujące nowe życie (takie jak pralka, telewizor i buty Cerullo, które jako modne obuwie mają spełnić kapitalistyczny sen o wielkich wrażliwościach każdego).

W spektaklu wystąpią, m.in. Ewa Kaim, Aleksandra Nowosadko, Anna Paruszyńska-Czacka, Michał Majnicz, Julian Chrząstowski oraz gościnnie Karolina Staniec. Ponadto wybierając się na spektakl, będzie można także posłuchać muzyki wykonywanej na żywo przez Wacława Zimpela.

Ewelina Marciniak to reżyserka, którą można kojarzyć jako twórczynię, chociażby obsypanego nagrodami spektaklu „Amatorki” na podstawie prozy Elfriede Jelinek, czy też Morfin na motywach powieści Szczepana Twardocha. Na deskach Starego Teatru wystawiła również sztukę Śmierć i zmartwychwstanie świata. Jak sama wspomina, Elena Ferrante zainspirowała ją do opowiedzenia o emancypacji kobiet w zdominowanym  przez mężczyzn świecie, ale również do próby przyjrzenia się temu, jak kobieca inteligencja i intuicja może radzić sobie ze współczesną, pełną kontrastów i niesprawiedliwości społecznej Europą.

Zarówno tematyka, jak i sposób przedstawienia historii bardzo zwróciły moją uwagę i wyjątkowo zaintrygowały. Z całą pewnością spektakl warto obejrzeć, doświadczyć i przemyśleć. Wybranie się do Starego Teatru na Genialną przyjaciółkę jest ponadto świetnym sposobem na spędzenie tych ostatnich zimowych wieczorów, powodem do wyjścia spod koca prosto do świata kultury, zaznania ciepła prosto z Neapolu połowy XX wieku.

Anna Lala