Niech żyje nowy król

Elżbieta Aleksandra Maria urodziła się 21 kwietnia 1926 roku w Londynie. 6 lutego 1952 r. zasiadła na tronie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej jako Elżbieta II z dynastii Windsorów. Jej panowanie trwające 70 lat i 214 dni było najdłuższym w historii brytyjskich monarchów i zakończyło się wraz z jej życiem 8 września 2022 r. w Balmoral. Była przede wszystkim rozsądną władczynią, a dzięki swojej działalności wpisała się w popkulturę jako nieśmiertelna królowa Wielkiej Brytanii, która do samego końca cieszyła się respektem swoich poddanych i ludzi z całego globu. Na zawsze zapisała się na kartach historii jako głowa najbardziej rozpoznawalnego dworu królewskiego na świecie; pozostawiła po sobie czwórkę dzieci, z których to właśnie Karol Filip Artur Jerzy, a więc jej najstarszy potomek objął tron w wieku 74 lat jako Karol III. Najdłużej oczekujący na koronę następca oraz najstarszy obejmujący władzę król w historii Zjednoczonego Królestwa stanął w 2022 r. przed trudnym wyzwaniem wypełnienia pustki po swojej matce w świadomości poddanych, sprostania głosom przeciwnym kontynuowaniu monarchii w Wielkiej Brytanii w obecnej formie oraz dorównania legendzie jaką stworzyła swoją osobą Elżbieta II.

Dziennikarz Robert Hardman, czyli autor książki Karol III. Życie i dwór nowego króla, jest znany ze swojego zaangażowania w dokumentowanie dorobku rodziny królewskiej Wielkiej Brytanii oraz jej historii najnowszej. Jest autorem wielu publikacji związanych stricte z królową Elżbietą II, a także filmów dokumentalnych opisujących funkcjonowanie  monarchii Zjednoczonego Królestwa oraz rodziny królewskiej, będąc jednocześnie królewskim korespondentem pomiędzy monarchą a dziennikiem Daily Telegraph. Ja, jako pasjonat historii oraz fan netflixowego serialu The Crown, po którym jeszcze bardziej zainteresowałem się historią najnowszą brytyjskiego dworu, byłem bardzo zainteresowany przedstawieniem obecnego władcy Wielkiej Brytanii, zwłaszcza, że zarówno poddani jak i światowa opinia publiczna mieli zróżnicowane zdanie na temat jego osoby, oraz z uwagi na wiele kontrowersji, jakie pojawiły się w toku jego książęcej kariery.

Autor na przestrzeni 21 rozdziałów przedstawia kompletną historię Karola III nie ograniczając się jedynie do lat jego panowania jako monarchy. Wielokrotnie przytaczane są działania Karola i inicjatywy, w które się angażował jeszcze przed koronacją. Aby jak najwierniej oddać charakter i tło wydarzeń sprzed i po koronacji, Hardman przytacza relacje przyjaciół króla oraz jego najbliższego otoczenia, pogłoski i stanowiska od zaufanych informatorów, ale także własne rozmowy, które przeprowadził czy to z Karolem III, z królową Kamilą, czy z innymi osobami najbardziej związanymi z rodziną królewską. Najbardziej rzuca się w oczy szczegółowość opisów, gdzie autor zwraca drobiazgową uwagę na wszystkie elementy związane z omawianymi wydarzeniami, np. z wystąpieniami monarchy. Wspomina każdy ich aspekt: od ogólnej sytuacji i nastrojów panujących wśród opinii publicznej przed wydarzeniem, poprzez szczegóły wystąpienia i konkretne wypowiedzi Karola III, aż do konkretnych podsumowań i komentarzy obserwatorów. W kilku miejscach pojawia się również nawiązanie do przywołanego wyżej serialu z platformy Netflix.

W swoich rozważaniach Hardman nie opisuje wszystkich zdarzeń w oparciu o chronologię, natomiast w każdym z rozdziałów łączy pokrewne tematycznie względem siebie elementy i wydarzenia. Dzięki temu każda częśćporusza nieco inne zagadnienie związane z życiem obecnej rodziny królewskiej, ich dworu, a także wszystkich związanych z nimi aspektów. Szczegółowe opisy wspomnień zarówno swoich, jak i monarchy, dodatkowo ubogacają przytaczane wielokrotnie wypowiedzi Karola III. Całość tej książki daje czytelnikowi możliwość spacerowania u boku pary królewskiej i tak samo jak oni przeżywania każdego ze spotkań czy wydarzeń, czytania Daily Telegraph do śniadania przy jednym stole z parą królewską, a także, okazyjnie, zaglądania w ich osobiste przemyślenia. Przez książkę przewijają się też rozważania na temat umiejętności obecnego monarchy oraz jego sposobu rządzenia. Za obecnym królem przemawiają jego szczerość w wypowiedziach, konsekwencja w działaniu, a przede wszystkim największe w historii tronu brytyjskiego doświadczenie zebrane w latach stanu książęcego jako następca. Jest to największa różnica w porównaniu z jego Matką, która otrzymała koronę w dość nagłych okolicznościach. Na niekorzyść wizerunku młodego stażem władcy składają się jego kompulsywność, opryskliwość w wywiadach, a także unikanie publicznych wystąpień, co również zostaje wspomniane, dzięki czemu uzyskujemy pełny obraz Karola III na tronie Zjednoczonego Królestwa.

Tak jak autor pisze we wprowadzeniu, na początku nie chodziło o stworzenie kompletnej biografii. Celami tejże publikacji było nakreślenie współczesnego portretu nowego władcy i jego dworu, a także stworzenie „bezpośredniej relacji z tego, na czym w istocie polegało przejęcie sterów najważniejszej brytyjskiej instytucji z rąk najsłynniejszej kobiety świata (…)”. Choćby z tego względu książka Karol III. Życie i dwór nowego króla, pióra Roberta Hardmana, wydana nakładem Znak Księgarnia, jest godna polecenia. Dzięki niej możemy poznać Karola III całkowicie, a także spróbować zrozumieć jego osobę jako króla i jako człowieka.

Wiktor Trzecina