Zmieńmy świat raz jeszcze!

Współcześnie, przerażające wizje przyszłości i teraźniejszości zerkają na nas z każdej strony. Pandemia, kryzys gospodarczy, fatalny stan demokracji; każdy z tych problemów jest jednak niczym w porównaniu do nieuchronnej katastrofy klimatycznej. Nieuchronnej? No bo co właściwie można z problemem tej skali zrobić? 

Tomasz Markiewka odpowiada: ,,Zmienić świat raz jeszcze”.

Najnowsza książka filozofa to pewnego rodzaju podróż. Na jej kilkurozdziałowej trasie przebywamy po kolei etapy: od obalenia argumentów osób przeciwnych pełnemu politycznemu zaangażowaniu, przez walkę z “demokracją konsumencką”, aż do pokonania mitu kapitalistycznych, technokratycznych rozwiązań. 

Ten szeroki zakres tematyczny nie jest dziełem przypadku – autor celnie wyjaśnia, że nasza obecna sytuacja jest wynikiem sumy wieloletnich polityczno-ekonomicznych zaniedbań, przerzucania odpowiedzialności na zwyczajnych obywateli i ślepej, niemal dogmatycznej wiary w możliwości rynku. Markiewka momentami prowadzi do prostej konfrontacji z religijnymi hasłami ekonomistów. Z twierdzeniami osób, których wypowiedzi w publicznej debacie są traktowane poważniej, niż głosy klimatologów. Pokrótce wyjaśnia też, co odpowiada za taki stan medialnego dyskursu.

Niestety, momentami książka nabiera charakter rozbudowanej wymiany zdań na Twitterze. Ten frustrujący zabieg wydaje się być jednak jak najbardziej na miejscu – to tam niestety przeniosła się polska (i światowa) debata publiczna, a ewidentnie adresatami książki są osoby, które w takich internetowych dyskusjach mogą się zagubić. To właśnie dla nich szczególnie potrzebne jest szersze wytłumaczenie kontekstów zawartych w 240-sto znakowych wiadomościach w mediach społecznościowych. 

Dla kogo więc nie jest ta książka? Dla osób, które dobrze wiedzą, jak i o co toczy się gra. Jeśli więc na co dzień działacie w Extinction Rebellion albo Młodzieżowym Strajku Klimatycznym, to książka nie będzie dla Was niczym nowym. Może być za to świetną pozycją dla Waszej rodziny, która nie rozumie, że segregowanie śmieci i rezygnacja z plastikowych słomek to za mało. Albo dla tych znajomych, którzy regularnie udostępniają memy o tym, że jakiś multimilioner zabierze nas wszystkich na Marsa i to rozwiąże problem. 

Nieprzypadkowo w Zmienić świat raz jeszcze. Jak wygrać walkę o klimat najsilniejszy nacisk jest położony właśnie na “jak”. Markiewka wyraźnie podkreśla istotny temat zbiorowej sprawczości. Naszej zdolności do zmiany rzeczywistości, która może wszystko uratować. Najlepiej po prostu zacytować wspomnianego wielokrotnie w książce Davida Graebera: ,,Wszyscy potrafimy wyobrazić sobie lepszy świat. Dlaczego nie możemy po prostu go stworzyć?”

I wydaje mi się, że położenie nacisku na naszą polityczność to największy atut publikacji wydawnictwa Czarna Owca. Zwrócenie uwagi na naszą sprawczość i, co więcej, całą jej atmosferę, jakże potrzebną w naszym codziennym życiu. Gdy jako społeczeństwo zorientujemy się, że obywatele mogą i muszą walczyć wspólnie, przerażające wizje przyszłości wcale nie będą musiały się ziścić.  

Kuba Wydra