Czego może nauczyć nas ośmiornica? – recenzja dokumentu „My Octopus Teacher”

Film dokumentalny „Czego nauczyła mnie ośmiornica”, obecnie dostępny na Netflixie, opowiada historię Craiga Fostera – południowoafrykańskiego filmowca, przyrodnika i współzałożyciela społeczności nurków „Sea Change Project”, oddanej ochronie lasu wodorostów. Czym wyróżnia się dokument oparty na doświadczeniach Fostera? Zdecydowanie zdumiewającą historią, jaką jest zbudowanie więzi z… ośmiornicą.

„Wiele osób mówi, że ośmiornice są jak kosmici. Ale, co dziwne, gdy się do nich zbliżasz, zdajesz sobie sprawę, że jesteście do siebie bardzo podobni” – mówi mężczyzna.

Zostajemy wprowadzeni do dzikiego świata; niespokojnego, ale jakże intrygującego środowiska Oceanu. Poznajemy jego tajemnice i niezbadane dotychczas zjawiska. Craig zaczyna swoją opowieść, wspominając okres dzieciństwa, m.in. mieszkanie w domu ulokowanym przy samym wybrzeżu, co wpłynęło na to, że już od najmłodszych lat miał kontakt z potężnym żywiołem wody. Krok po kroku podążamy za przeżyciami filmowca, by wspólnie z nim odkrywać świat dzikiej natury. 

Punktem kulminacyjnym w życiu Fostera okazuje się być jednak kryzys zawodowy, ciążąca na nim presja doprowadza go do wyczerpania, problemów ze snem i własnym zdrowiem. W tym czasie odkrywa na nowo magiczną moc, jaką niesie nurkowanie. Opisuje swoje początki przyzwyczajania organizmu do zimna oraz etapy, gdy jego ciało odżywa i relaksuje się w wodzie. Pewnego dnia filmowiec znajduje obszar, w którym rozpoczyna nurkowanie. To właśnie podczas jednej z wypraw w morskie głębiny dostrzega ośmiornicę, stworzenie zalęknione obecnością człowieka w jej naturalnym środowisku, istoty, której dotychczas nie znała. 

Czy możliwe jest nawiązanie kontaktu z ośmiornicą, a następnie wzbudzenie jej zaufania? W jaki sposób zmniejszyć granicę między dzikim zwierzęciem, a człowiekiem? 

Craig udowadnia, że jest to wykonalne. Dodatkowo, wysuwa wnioski ze swoich badań, pokazując, że obserwacja i poznanie morskiego stworzenia mogą zmienić nasze postrzeganie świata i wpłynąć na polepszenie relacji z innymi ludźmi. Dobrym przykładem sytuacji, z której my, jako ludzie, możemy czerpać naukę, jest sposób, w jaki ośmiornica podejmuje decyzję, znajdując się w sytuacji zagrożenia. Nierzadko decydującą o jej życiu lub śmierci. „Każda chwila jest cenna” – zaznacza filmowiec, opisując strategię działania stworzenia, ale myśl tę możemy potraktować znacznie bardziej uniwersalnie. Myślę, że warto obejrzeć dokument chociażby ze względu na mnogość konkluzji, wyciągniętych z doświadczeń Fostera. 

Dodatkowo, film bogaty jest w niesamowite ujęcia; kadry, które zapierają dech w piersiach. Niecodziennie mamy okazję zobaczyć morskie głębiny z tak bliska, sfilmowane z niezwykłą dokładnością i precyzją. Ocean, ukazany jako „trójwymiarowy las” sprawia, że oglądając dokument znikają bariery pomiędzy nami, a nieznanym nam dotąd środowiskiem południowoafrykańskich wód. 

Patrząc całościowo, uważam, że film „My Octopus Teacher” w reżyserii Pippy Ehrlich i Jamesa Reeda jest filmem udanym, inspirującym i zachęcającym do poznawania tajemnic morskiego świata. Znajdziemy w nim wprawdzie momenty przykre, ale i te wzruszające, budujące. Myślę, że dokument jest warty obejrzenia. 

Alicja Kowalczyk 

(zdjęcie pochodzi ze strony https://rogersmovienation.com/)