Alfabet piłkarskiego Euro

Już 14 czerwca w Niemczech rozpocznie się siedemnasta edycja mistrzostw Europy w piłce nożnej. Na Euro 2024 zobaczymy również reprezentację Polski. W formie pewnej zapowiedzi sportowych emocji, jakie czekają nas w najbliższych tygodniach, przygotowaliśmy swoisty alfabet piłkarskiego Euro, czyli listę 26 ciekawostek z historii europejskiego czempionatu.

A) Mecz z reprezentacją Austrii podczas Euro 2024 będzie drugim meczem przeciwko tej drużynie
w historii występów reprezentacji Polski w finałach Euro. Poprzedni mecz, rozegrany 12 czerwca 2008 roku w czasie turnieju w Austrii i Szwajcarii, zakończył się remisem 1:1. Na tegorocznym turnieju Polacy zagrają z Austriakami 21 czerwca.

B) Leo Beenhakker był pierwszym selekcjonerem reprezentacji Polski, któremu udało się awansować
z tą drużyną do finałów piłkarskich mistrzostw Europy. Miało to miejsce w przypadku awansu na turniej Euro 2008 w Austrii i Szwajcarii, gdzie Polacy zakończyli jednak zmagania już w fazie grupowej.

C) Euro 2024 będzie czwartym turniejem rangi mistrzostw Europy w karierze dwóch reprezentantów Polski – Wojciecha Szczęsnego i Roberta Lewandowskiego. Obaj zawodnicy grali wcześniej w meczach Euro 2012, Euro 2016 oraz Euro 2020.

D) Didier Deschamps po zakończeniu turnieju Euro 2024 ma szansę zostać pierwszym trenerem
w historii, który zdobędzie mistrzostwo Europy oraz mistrzostwo świata jako piłkarz i trener. W czasie kariery piłkarskiej obecny szkoleniowiec reprezentacji Francji wygrał z nią mundial w 1998 roku oraz mistrzostwa Europy w roku 2000. Natomiast jako trener doprowadził on Francuzów do mistrzostwa świata w 2018 roku.

E) Eliminacje mistrzostw Europy w piłce nożnej odbywają się od samego początku istnienia tych rozgrywek, a więc od eliminacji do turnieju, który odbył się w 1960 roku. W kwalifikacjach do tamtych mistrzostw uczestniczyło łącznie 17 reprezentacji – w tym także reprezentacja Polski.

F) Francja była gospodarzem pierwszych mistrzostw Europy, które rozegrano w 1960 roku. Mecze tego turnieju odbywały się tylko w dwóch miastach – Paryżu i Marsylii. W wielkim finale wygrała reprezentacja Związku Radzieckiego, która pokonała po dogrywce 2:1 drużynę Jugosławii.

G) Grecja to prawdopodobnie najbardziej sensacyjny mistrz Europy w historii tych rozgrywek. Drużyna prowadzona przez niemieckiego trenera Otto Rehhagela była prawdziwą rewelacją Euro 2004 i po wyeliminowaniu z turnieju m.in. reprezentacji Francji (w ćwierćfinale) oraz Czech (w półfinale) wygrała cały turniej, pokonując w meczu finałowym 1:0 gospodarzy tamtych mistrzostw – Portugalczyków.

H) Podczas piłkarskich mistrzostw Europy zaledwie 8 razy byliśmy świadkami zdobycia przez jakiegoś piłkarza trzech bramek w jednym meczu, czyli zdobycia tzw. „hat-tricka”. Autorem dwóch z nich był reprezentant Francji – Michel Platini. Co ciekawe, dokonał tego podczas jednego turnieju, którym było Euro 1984, rozgrywane we Francji. Turniej ten zakończył się także zwycięstwem tej reprezentacji,
a Platini z dorobkiem 9 bramek został najskuteczniejszym zawodnikiem mistrzostw.

I) Irlandia Północna – mecz z tą reprezentacją przyniósł polskim piłkarzom pierwsze w historii naszych występów zwycięstwo w finałach Euro. 12 czerwca 2016 roku wygraliśmy 1:0 po bramce Arkadiusza Milika.

J) Drużyną, która zdobyła pierwszą, historyczną bramkę w turnieju finałowym piłkarskich mistrzostw Europy, była reprezentacja Jugosławii. Miało to miejsce 6 lipca 1960 roku podczas mistrzostw we Francji. Bramkę otwierającą wynik półfinałowego meczu Francja – Jugosławia zdobył w 11. minucie spotkania Milan Galić.

K) Były węgierski golkiper Gábor Király jest obecnie* najstarszym zawodnikiem, który kiedykolwiek wystąpił w meczu piłkarskiego Euro. Podczas meczu 1/8 finału, w którym Węgry przegrały 0:4 z Belgią (26 czerwca 2016 roku) miał on 40 lat i 86 dni. Z kolei najmłodszym zawodnikiem, który kiedykolwiek zagrał na Euro, jest aktualnie reprezentant Polski – Kacper Kozłowski. W meczu Euro 2020 przeciwko Hiszpanii (1:1), rozegranym 19 czerwca 2021 roku, pomocnik polskiej kadry pojawił się na boisku, mając 17 lat i 246 dni.

L) Robert Lewandowski jest najskuteczniejszym zawodnikiem reprezentacji Polski w historii jej dotychczasowych występów w finałach mistrzostw Europy. Kapitan naszej kadry zdobył na Euro łącznie 5 goli (Euro 2012 – 1, Euro 2016 – 1, Euro 2020 – 3).

M) Monachium będzie miastem, w którym rozpocznie się Euro 2024. Podczas meczu otwarcia, zaplanowanego na 14 czerwca, gospodarze – reprezentanci Niemiec – zagrają ze Szkocją.

N) Adam Nawałka to jedyny trener, który doprowadził reprezentację Polski do gry w fazie pucharowej piłkarskich mistrzostw Europy. Miało to miejsce podczas Euro 2016 we Francji, kiedy odpadliśmy dopiero w ćwierćfinale z późniejszymi triumfatorami rozgrywek – Portugalią.

O) W dotychczasowej historii mistrzostw Europy w piłce nożnej (w latach 1960–2021) padło już ponad osiemset Dokładnie zdobyto ich aż 829.

P) Podczas Euro 2024 reprezentacja Polski wystąpi na swoich piątych mistrzostwach Europy w historii. Do tej pory grała ona podczas Euro 2008, Euro 2012, Euro 2016 i Euro 2020. Tylko raz udało nam się awansować do fazy pucharowej europejskiego czempionatu. Było to w czasie Euro 2016 we Francji, kiedy awansowaliśmy do ćwierćfinału.

Q) Ricardo Quaresma jest jedynym w historii piłkarzem z nazwiskiem rozpoczynającym się na literę „Q”, który zdobył w swojej karierze tytuł mistrza Europy. Miało to miejsce podczas Euro 2016, kiedy reprezentacja Portugalii zwyciężyła w meczu finałowym z Francją. Sam Quaresma wystąpił też w tym spotkaniu, zastępując w 25. minucie gry kontuzjowanego Cristiano Ronaldo.

R) Cristiano Ronaldo jest piłkarzem, do którego należy kilka rekordów w historii piłkarskiego Euro. Portugalczyk rozegrał do tej pory aż 25 spotkań w turniejach finałowych mistrzostw Europy (najwięcej
w historii). Zdobył także najwięcej bramek w tych rozgrywkach – aż 14. Podczas tegorocznego turnieju
w Niemczech Ronaldo może również – jako pierwszy piłkarz w historii – wystąpić i zdobyć bramkę na szóstym turnieju rangi mistrzostw Europy w karierze.

S) Brazylijczyk Sylvinho to jedyny trener spoza Europy, którego zespół zagra podczas finałów Euro 2024. Na tegorocznym turnieju poprowadzi on reprezentację Albanii.

T) Fernando Torres to jedyny zawodnik w historii mistrzostw Europy, który strzelał bramki w meczach finałowych dwóch edycji europejskiego czempionatu. Były reprezentant Hiszpanii zdobył zwycięskiego gola w finale Euro 2008 z Niemcami (1:0) oraz jedną z bramek w finale Euro 2012, wygranym
z reprezentacją Włoch (4:0).

U) W meczu z Ukrainą, rozegranym 21 czerwca 2016 roku, reprezentacja Polski odniosła swoje drugie
(i do tej pory ostatnie) zwycięstwo w meczu piłkarskich mistrzostw Europy. Polska kadra wygrała tamten mecz 1:0 po bramce Jakuba Błaszczykowskiego.

V) Były reprezentant Austrii, Ivica Vastić, jest najstarszym zdobywcą bramki w historii turniejów finałowych mistrzostw Europy. Dokonał tego podczas Euro 2008, w zremisowanym 1:1 meczu z Polską (12 czerwca 2008 roku), mając 38 lat i 257 dni. Najmłodszym zdobywcą bramki na Euro jest z kolei Szwajcar Johan Vonlanthen, który wpisał się na listę strzelców podczas przegranego meczu Euro 2004
z Francją (21 czerwca 2004 roku), mając wówczas 18 lat i 141 dni.

W) Reprezentacja Włoch przystąpi do Euro 2024 jako obrońca tytułu najlepszej drużyny Starego Kontynentu. Podczas Euro 2020 zespół prowadzony przez Roberto Manciniego pokonał w wielkim finale – po rzutach karnych – reprezentację Anglii i zdobył drugi w swojej historii tytuł mistrzów Europy.

X) Xavi Hernández to jeden z zaledwie 13 zawodników, którzy zdobywali dwa tytuły mistrza Europy
w swojej piłkarskiej karierze. Łącznie na tej liście znalazło się aż 12 hiszpańskich piłkarzy, którzy zostali mistrzami Europy w 2008 i 2012 roku, a także były reprezentant Republiki Federalnej Niemiec – Rainer Bonhof, który zdobywał mistrzostwo Europy w 1972 i 1980 roku.

Y) Young Player of the Tournament to nagroda dla najlepszego młodego gracza turnieju mistrzostw Europy, która przyznawana jest od Euro 2016. Jej pierwszym laureatem został Portugalczyk Renato Sanches, natomiast podczas Euro 2020 takie wyróżnienie otrzymał hiszpański pomocnik Pedri.

Z) Podczas Euro 1996 i Euro 2000 o losach tytułu mistrzowskiego decydowała zasada tzw. „złotego gola”. Zdobycie takiego gola w dogrywce meczu sprawiało, że drużyna, która objęła dzięki takiej bramce prowadzenie, automatycznie wygrywała całe spotkanie. W 1996 roku taką bramkę w meczu finałowym
z Czechami (2:1) zdobył reprezentant Niemiec, Oliver Bierhoff. Natomiast cztery lata później gola na wagę mistrzostwa Europy i triumfu w meczu z Włochami (2:1) zdobył reprezentant Francji – David Trezeguet.

…

Tegoroczny turniej piłkarskich mistrzostw Europy odbędzie się w dniach 14 czerwca – 14 lipca.

Reprezentacja Polski w fazie grupowej Euro 2024 zagra:

• z Holandią (16 czerwca);
• z Austrią (21 czerwca);
• z Francją (25 czerwca).

Wszystkim Słuchaczom życzymy wielu sportowych emocji, a także niezwykle emocjonującego turnieju piłkarskiego Euro!

Opracowanie: Wojciech Skucha

*Stan przed rozpoczęciem Euro 2024, tj. przed 14 czerwca 2024 roku.