Wpływ religii na gospodarkę i społeczeństwo

Religia kształtuje postawy życiowe i systemy wartości swoich wyznawców. Mówi, co jest zabronione, a co dozwolone, co należy robić, aby zostać zbawionym, a nawet czego nie wolno jeść. Nic więc dziwnego, że ma tak ogromny wpływ na gospodarkę. Na świecie możemy wyróżnić ponad 4000 różnych wyznań i religii, a ponad 6,5 miliarda ludzi deklaruje przynależność do jednej z nich. Największe z nich to Chrześcijaństwo (33,4% wyznawców na świecie), Islam (24,4%) oraz Buddyzm (7,13%). Do religii globalnych nie możemy zaliczyć Hinduizmu (13,78%), ponieważ jej specyfika jest kierowana tylko do określonej grupy ludności.

Chrześcijaństwo

Z perspektywy chrześcijaństwa człowiek powinien pomnażać to, co daje mu ziemia. W różnych gospodarstwach techniki tworzenia i pomnażania dóbr mogą być różne, jednak podstawą zawsze będzie intelektualny i fizyczny wysiłek, a także ciężka, produktywna praca. Nie należy jednak zapominać o ważnych dla tej religii słowach –  „Nie można służyć Bogu i mamonie” – które podkreślają, że życie gospodarcze, czyli materialne, musi mieć przede wszystkim kontekst społeczny. Dla ekonomii oznacza to, że w centrum zainteresowania znajdują się relacje międzyludzkie – takie jak konieczność pomocy biednym, chorym, a nie transakcje same w sobie. Ważnym elementem tej religii staje się także legalność i moralność gospodarki rynkowej. Globalizacja, jakiej życzą sobie chrześcijanie, to taka oparta na uczciwości. W grę nie wchodzą więc sprzedaż i kupno produktów na nielegalnych rynkach, a szczególnie ważna staje się ochrona prawa własności.

Islam

Ekonomiczne podejście jest zakorzenione w wierze i przekonaniach jego wyznawców. Głównie przez względy historyczne oraz dostępność surowców, podstawą islamskiej gospodarki jest handel oraz wymiana dóbr i usług. W krajach islamskich często mają miejsce konflikty religijne oraz tzw. Dżihad, a także spory wewnętrzne, które osłabiają te regiony gospodarczo. Ważną częścią islamskiej gospodarki są też organizacje dobroczynne – sporą część pieniędzy muzułmanie przeznaczają na jałmużnę, gdyż taki jest ich obowiązek. Zakaz spożycia wieprzowiny sprawia, że znaczenie chowu trzody chlewnej jest bardzo niewielkie. Islam dopuszcza poligamię – jednak liczba żon zależy od bogactwa męża. Zabronione jest wyłudzanie pieniędzy, niemile widziany jest także hazard. Bardzo ważnym problemem w nauce Islamu jest też kwestia ekologii i ochrony środowiska. 

Buddyzm

Buddyzm jest religią, która nie sprzyja rozwojowi gospodarczemu ze względu na minimalne wykorzystanie surowców naturalnych oraz zachętę do niewielkiej konsumpcji dóbr. Budda mówi, jak być szczęśliwym i pokazuje ścieżkę którą kroczyć, aby ocalić siebie i zakończyć dukkha – czyli nasze cierpienie. Nie sprzyja temu na pewno przywiązanie do rzeczy materialnych, którego buddyści chcą się wyzbyć, stąd większość z nich nie prowadzi wystawnego życia. Buddyzm jednak nie jest przeciwny bogactwu – ważne jest to, jak ono wpływa na jego jednostkowych wyznawców. Dziś największe otwarcie duchowe na nauki buddyjskie ma głównie miejsce w zachodniej części świata. 

Sylwia Wołoch