INAUGURACJA PEŁNA WZRUSZEŃ I PAMIĘCI

Podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego na Wydziale Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego upamiętniono dwoje ludzi nauki, przytaczając historie z ich życia, a także tragiczne wydarzenia, które zakończyły ich los. Podczas ceremonii zostały przyznane stypendia imienia Michała Jakuba Łyska oraz Julii Zdanowskiej. Ich śmierć dzieli niemal ćwierć wieku, a oboje padli ofiarami brutalnej, bezzasadnej przemocy.

Michał Jakub Łysek był człowiekiem naprawdę niezwykłym. Pisał poezję i niebanalne opowiadania. Podróżował po Europie, z czego czerpał inspiracje. Był studentem V roku matematyki i dwukrotnym stypendystą MEN. Wyjechał na Uniwersytet Oksfordzki dzięki wsparciu Fundacji Stefana Batorego. Miał również rozpocząć studia doktoranckie i prowadzić ćwiczenia nawiązujące do wykładu z układów dynamicznych.

Niestety w niedzielę 16 marca 1997 roku zmarł w szpitalu po tym, jak dwa dni wcześniej, podczas powrotu rowerem do domu, został bez jakiejkolwiek przyczyny napadnięty i bestialsko pobity przez dwóch piętnastoletnich uczniów.  Kilka dni po jego pogrzebie przez Kraków przeszedł „Marsz milczenia”, który zgromadził pięćdziesiąt tysięcy ludzi sprzeciwiających się przemocy. Co roku przy wręczaniu stypendium jest obecny ojciec Michała – p. Aleksander Łysek. W 2023 minie pięćdziesiąta rocznica urodzin mężczyzny. W związku z tym wydział Matematyki i Informatyki planuje zorganizować wystawę mu poświęconą.

Słowem o postaci Michała Jakuba Łyska podzielił się z nami tegoroczny stypendysta – doktorant Piotr Pikul:

Uroczystość poprowadził dr hab. prof. Piotr Niemiec.

Pan Aleksander Łysek wymienia uścisk dłoni ze stypendystą mgr. Piotrem Pikul

Drugim wyrazem pamięci było wręczenie stypendium imienia Julii Zdanowskiej,  co miało upamiętnić młodych ukraińskich matematyków ‒ ofiar rosyjskiej agresji na Ukrainę. Jedną z nich była Julia Zdanowska (Юлія Здановська). Maryna Pijanowska zadedykowała  jej swój wykład, na którym padły słowa: „Jeśli umiera ktoś taki jak ona – umiera przyszłość”.

Mama Julii Zdanowskiej, Helene Vinnik, przekazała obecnym sylwetkę swojej córki, jej misję oraz wręczyła statuetki wszystkim dwunastu stypendystom. Julia brała udział w wielu projektach edukacyjnych. Była medalistką Europejskiej Olimpiady Matematycznej Dziewcząt (EGMO) oraz absolwentką matematyki komputerowej Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Tarasa Szewczenki. Inicjowała także założenie sekcji programowania. Była dzielna, energiczna i utalentowana. Kiedy ktoś rzucił w żartach, że mogłaby zostać wykładowczynią na Harwardzie, odpowiedziała półżartobliwie: „Mogłabym, ale chętniej zostanę ministrem edukacji Ukrainy”.

Uczestniczyła w programie Peace for Ukraine, w ramach którego pojechała nauczać matematyki i informatyki. „Chciałabym, żeby uczniowie brali udział w olimpiadach. Dzieci ze wsi też mają szansę, a nie tylko te z dużych miast. Chcę na poziomie globalnym być częścią reformy edukacyjnej w Ukrainie. Chcę, by edukacja na wsi była nie gorsza niż w dużych miastach”. Marzyła, aby młodzież zakochana w matematyce mogła się rozwijać. Była wolontariuszką w programie Teach for Ukraine. Odmówiła wyjazdu z Charkowa słowami: „Dziękuję. Zostanę w Charkowie do zwycięstwa”. Trzeciego marca 2022 roku o 18:43 zginęła od wybuchu rosyjskiej rakiety. Miała 21 lat.

Część stypendystów należała do uczniów Julii Zdanowskiej. Oto głos jednego z nich – Romana Januszewskiego:

Tłumaczenie: Była z nami w klubie matematycznym. Prowadziła też wiele warsztatów informatycznych. Robiła wiele. Była dobrą osobą. Bardzo tragicznie potoczył się jej los. Chciała pomagać ludziom, ale niestety rosyjscy najeźdźcy są okrutni. Życie jest niesprawiedliwe, że ludzie, który robią wiele dla innych, skończyli tak tragicznie.

Mama Julii Zdanowskiej Helene Vinnik ze stypendystami

Na uroczystości ręczono wiele nagród, a jedną z nich była najstarsza nagroda wręczana od 1978 r. – im. Prof. Franciszka Leji. Otrzymał ją Filip Gawron. Na wyróżnienie zasługuje także inicjatywa wymyślona od początku do końca przez studentów – „Diamentowa Kreda”, czyli nagroda w kategorii Najlepszy Wykładowca i Najlepszy Ćwiczeniowec. Laureaci zgodnie apelowali o wypełnianie ankiet w systemie USOS oraz o krytyczne i konstruktywne informacje zwrotne. Diamentową kredę wręczała Joanna Wójcik – przewodnicząca wydziałowej rady studentów.

Wykład inauguracyjny „Jak testować oprogramowanie, nie znając oczekiwanego wyniku testu?” poprowadził dr. hab. Adam Roman.

Dr hab. prof. Adam Roman zabiera głos po otrzymaniu „Diamentowej Kredy” od Joanny Wójcik

Jakie rady mają stypendyści dla swoich kolegów?

Tłumaczenie: „Trzeba pewnie iść do celu i bez zatrzymywania się pokonywać przeszkody”.

Na zakończenie chciałbym przytoczyć światłe słowa młodego stypendysty.

Musimy zrobić wszystko dla pokoju na Ziemi, aby wojna nie odbierała życia tym, którzy są naprawdę utalentowani i robią wszystko dla ludzi.

Michał Wojtowicz